Page 27 - Bilissel Gelisim

1.5.1.4. Ġkinci Döngüsel Tepkilerin Koordinasyonu ve Amaca Yönelik DavranıĢlarAĢaması
(8-12 Ay)

Maksatlı araç-amaç davranıĢları açıkça görülür. Bebek istediği Ģeyin peĢinden gitmekle
kalmaz bunun için iki Ģemayı birleĢtirir. Örneğin oyuncağı gözünün önünde, bir örtünün altına
saklandığında örtüyü kaldırıp oyuncağını arar. Ancak oyuncağı, ilk saklandığı yerden alınıp
baĢka bir yere saklandığında bebekte hâla ilk saklandığı yerde arama eğilimi vardır.Piaget
çocuğun bir amaca ulaĢmak için plan yaptığını ileri sürer. Çocuk bir oyuncağı elde etmek
amacıyla önce hareketli bir nesneyi yerinden oynatmak veya oyuncağına ulaĢmasını engelleyen
bir nesneyi kenara itmek için geliĢtirdiği vurma Ģemasını, uzanma ve kavrama Ģemalarıyla
birleĢtirebilir. Vurma Ģemasını yeni bir durumda değil, belirli bir hedefe ulaĢmak için ara adım
olarak kullanınır.

1.5.1.5. Üçüncü Döngüsel Tepkiler, Yenilik, Merak AĢaması (12-18 Ay)

Bu dönemde yürüme yeteneğini kazanan çocuk dünyayı keĢfe çıkmıĢtır. Böylelikle
deneyimleri daha da artar.Bebeklerin merakı, onları farklı nesneleri denemeye iter. Bebek,
nesnelerle oynamanın ya da nesneleri yönlendirmenin yeni yollarını arar,deneyler baĢlar. Çok
etkin amaca yönelik davranıĢlar görülür.Nesnelerin özelliklerini ve çeĢitlerini,hareketlere
verdiği yanıtlarıöğrenmek için bebek deneme-yanılma yöntemini kullanır.DüĢen,akan
nesnelerin özelliklerini çok ilginç bulur. Genellikle bilerek devirip akıĢını izlerler. Daha
sonraları farklı noktalardaki nesnenin durumunu-yükseklik veya uzaklık değiĢtiğinde neler
olduğunu- merak eder.Örneğin lastik topun yerden zıplatılabildiğinive bardağa geldiğinde
bardağı devrildiğini öğrenir. Böylelikle değiĢen Ģemalarla daha çok Ģey öğrenir. Bebeğin yeni
araçları keĢfetme eğilimi gösterdiği bu dönemde, üçüncü döngüsel tepkiler görülür.Ġlk eylemi
tekrarlamakla yetinmez, bunun çeĢitlerini denemeye baĢlar.Örneğin annenin gülmesi
tetikleniyor mu diye görmek için yeni sesler ve yeni yüz ifadeleri dener.

1.5.1.6. Zihinsel Kombinasyonlar ve Problem Çözme AĢaması (18-24 Ay)

Nesne yada olayları temsil eden simge kullanımını geliĢtirir. Örneğin,resim yapmak,
karalama deneyimleri sembolik süreçlere dayanır. Çocuk gerçek nesneleri temsil eden bir dizi
çizgi çizer. Hayali oyunlar sırasında nesneler gerçekte oldukları durumdan farklıymıĢ gibi
davranır. Ayrıca çocuğun bir hareketi görmesinin üzerinden biraz zaman geçtikten sonra
tekrarlamasına ertelenmiĢ taklit denir. Annesinin bebeğine oynattığı bir oyunu, oyuncak
bebeklerine yaparken görebiliriz. Bebek karĢısına çıkan problem durumlarına çözüm bulduğu
sürece zihinsel birleĢimler (kombinasyonlar)kurabilir. Örneğin birkaç ay öncesine kadar
televizyondan gelen sesi dıĢarıdan gelen seslerden dolayı duyamayan ve çaresiz kalan çocuk,
odanın kapısını kapatarak sesi engellemeyi baĢarır.Kapının sesi nasıl etkileyeceğini artık
anlamaktadır.Çocuk masanın altına kaçan bir topu yakalamak için masanın diğer tarafına
geçerek topu karĢılayabilir. Yani bebek için nesne devamlılığının kazanılmasında en baĢarılı
dönemdir.Bu örnekler artık bebeklerin düĢünebildiklerini, kendilerini çeĢitli sonuçlara götürecek
plan ve düĢünceler geliĢtirebildiklerini göstermektedir.

21