Page 22 - Bilissel Gelisim

Piaget‟e göre zekâ;biyolojik uyumun özel bir hâlidir ve dinamik bir dengesi vardır.

1.3.2. Zekâyı Belirleyen Faktörler

Kalıtım zekânın oluĢumundaetkilidir fakat zekâ sadece genetik aktarımla
açıklanamaz.Çevrenin zekâ üzerindeki etkisi yadsınamaz. Her ne kadar kalıtımın IQ puanlarını
güçlü bir Ģekilde etkilediğini gösteren araĢtırmalar bulunsadainsan zekâsının büyük oranda
kalıtımdan etkilendiğini söylemek mümkündür.Tek baĢına kalıtım veyaçevre zekâ üzerinde
etken oluĢturamaz.FarklıkoĢullarda yetiĢen tek yumurta ikizlerinin zekâlarının farklılaĢtığı;
aynıailedeyetiĢtirilenlerinse benzer zekâ düzeyinesahip olduğusavunulmaktadır.

Çevre ve zekâ; çocuğun doğuĢtan getirdiği zihinsel potansiyelini kullanmak ve
yeteneklerini geliĢtirmek için zengin uyarıcılarla donatılmıĢ bir çevreye ihtiyaç vardır.ÇeĢitli
araĢtırmalar kültürel çevrenin zekâ ile yakından iliĢkili olduğunu ortaya çıkartmıĢlardır.

Çocuğun zekâsını olumsuz etkileyen çevre faktörleri Ģu Ģekilde sıralanabilir:

 Yapılan araĢtırmalar sonucunda; toplumsal sınıf farklılıklarıyoksul, orta sınıf
ailenin çocuğu ile toplumsal statüsü(eğitimi ve geliri) yüksek olan ailelerin
çocukları arasında IQ farkı olabilir.

 Aile-çocuk etkileĢimi, çok önemlidir. Toplumsal sınıf farklılıklarının dezavantajını,
ortadan kaldırabilecek bir öneme sahiptirancak etkileĢimin az olduğu veya
olmadığı ailelerde durum tam tersi olacaktır. Yani yüksek entelektüel geliĢime
imkânı olsa da IQ bundan olumsuz etkilenecektir.

 Psikologlar kardeĢ sayısı ve doğum sırasını yeni yeni araĢtırmalarla incelemeye
baĢlamıĢtır.Çocuk sayısı ve çocuğun ailedeki konumu,zekâyı
etkilemektedir.Belirgin farklılıklar oluĢturmaktadır. Örneğin; ailedeki çocuk sayısı
ne kadar fazlaysa IQ düzeyi o kadar düĢüktür.En büyük çocuğun IQ‟ su ortalama
olarak daha yüksektir. Yakın aralıklarla doğan çocukların IQ‟ları uzun aralıklarla
doğanlara göre daha düĢüktür.

 Ülkenin eğitim politikaları, okul deneyimleri ise Ģöyle açıklanabilir, olumsuz
koĢullardan gelen ailelerin çocukları okul eğitiminden daha fazla etkilenmektedir
yani okulun eğitimi iyi ise çocuğun bütün yaĢamı değiĢebilir, IQ puanları
yükselebilir. Ancak okullarda uygulanan müdahale, destek vb. programlar yok ise
çocuklar olumsuz etkilenmektedir.

 Annenin eğitim düzeyinin düĢük olması; çocukların ortalama IQ‟ları annenin
IQ‟suyladoğru orantılıdır.

16