Page 25 - Bilissel Gelisim
P. 25
Duyu motor dönem (0-2 yaĢ)
ĠĢlem öncesi dönem(2-7 yaĢ)
Somut iĢlemler dönemi(7-11 yaĢ)
Soyut iĢlemler (11 yaĢ ve üstü)
1.5.1. Duyu Motor Dönem (0-2 yaĢ)
Bebek doğuĢtan getirdiği duyusal özellikleriyle kendisini dıĢ dünyadan ayırt etme
çabasındadır. Çevreyle duyular arasındaki etkileĢim, dönemin temel özelliğidir. Refleks
davranıĢlar amaçlı hâle gelmeye baĢlar. Deneme yanılmalarla düĢünce sistemi geliĢmeye baĢlar.
Örneğin biberonunu emer, sallar, hoĢlandığı bir tat geldiğinde emmeye devam eder. BiliĢsel
etkinlikler öncelikle duyularla yakın çevredeki deneyimlere dayanır.Bebek etraflarında neler
olduğunu görür, hissederfakat bunları sınıflayacak beceriye henüz ulaĢmamıĢtır.Zamanla yeni
biliĢsel yapılarla refleksif davranıĢlardan amaçlı davranıĢlara geçiĢ görülür.
Duyu motor dönemi altı aĢamaya ayrılmıĢtır.Bunlar;
Refleksler AĢaması (0-1 Ay),
Ġlk AlıĢkanlıklar ve Birinci Döngüsel Tepkiler AĢaması (1-4 Ay),
Ġkinci Döngüsel Tepkisel AĢaması (4-8 Ay),
Ġkinci Döngüsel Tepkilerin Koordinasyonu ve Amaca Yönelik DavranıĢlarAĢaması
(8-12 Ay),
Üçüncü Döngüsel Tepkiler, Yenilik, Merak AĢaması (12-18 Ay),
Zihinsel Kombinasyonlar ve Problem Çözme AĢaması (18-24 Ay)Ģeklinde
sıralanabilir.
1.5.1.1. Refleksler AĢaması (0-1 Ay)
Yenidoğan bebek yalnızca doğrudan önünde duran nesnelerle ilgilenir,bütünüyle yaĢadığı
ana bağlı olduğu bir dönemdir. Birçok refleksi ile yaĢama uyum sağlamaya çalıĢır.DoğuĢtan
gelen Ģema yada refleksleri kullanır.Kendileri için uyarıcı sağlamak amacıyla pek çok nesneye
bakar,kavrar ve emer.Emme refleksi, insanoğlunun dünyaya gelirken getirdiği ilk Ģemadır ve
nesnelerle olan iliĢkisini sağlayan önemli bir araçtır. BaĢlangıçta emme refleksinde kaynağı
araĢtırmazancakbaĢlangıçta memeyi,parmaklarını,yorgan uçlarınıemen bebek,bir aylık
olduğunda açken memeyi aramaya baĢlar ve diğer nesnelerden vazgeçer.Bu aĢamada talkit
yoktur. Görme alanı içindeki annesinin yüzüne bakar ama görme alanından çıkan annesini
aramaz, baĢka tarafa bakmaya baĢlar.ĠĢitebildiği sesleri duyduğunu belli eder ama yine o yöne
doğru bir davranıĢ geliĢtirmez. Birden çok duyu organından gelen bilgileri bütünleĢtirme
yeteneği yoktur.
1.5.1.2. Ġlk AlıĢkanlıklar ve Birinci Döngüsel Tepkiler AĢaması (1-4 Ay)
Ġlk alıĢkanlıklar,basit bir refleks üzerine kurulmuĢ Ģemayı diğer uyaranlardan tamamen
ayırma durumudur. Yani sürekli tecrübe ettiği temel Ģemalarda (tutma,bakma,emme) uyum
kurma vardır. Bebek kendi bedeni üzerinde yoğunlaĢmıĢ tekrarlanan davranıĢlar sergiler.
19