Page 15 - Bilissel Gelisim

Benmerkezcilik, bireyin(tipik olarak bir çocuğun) dünyayı yalnızca kendi bakıĢ açısıyla
gördüğü, baĢka bakıĢ açıları olabileceğinin farkında olmadığı biliĢsel bir durumdur.

Herkesin kendigibi düĢündüğünü, hissettiğini; kendisinin sevdiği Ģeyleri, herkesin
sevdiğini; kendisinin sevmediği Ģeyleri de kimsenin sevmediğini düĢünür. Kendi görüĢ ve
algılarının herkes tarafından aynı Ģekilde anlaĢıldığını hisseder. Örneğin; okulöncesi
çocuğu,kâğıda çizdiği karalamaların bebek olduğunu düĢünür, söyler herkesin de bebek olarak
görmesini bekler. Çizdiklerinin farklı yorumlanması durumundadüĢüncesinde ısrar eder.
YetiĢkin bu durumun çocuğun geliĢim özelliğinden kaynaklandığını bilmeli, hayal dünyasını
zedeleyecek davranıĢ ve sözlerden kaçınmalı, resmi/durumu çocuğun gözünden görebilmelidir.
Sürecin geçici olduğunu bilmeyen ve sabır gösteremeyen yetiĢkinler; çocuğun inatçı, saldırgan
veya üzgün,kafası karmaĢık bir yapıya sahip olmasına neden olabilir. Sabır
gösterilmeli,anlayıĢlı olunmalıdır.

1.2.4.Dikkat

Belli bir uyarıcıya odaklanma, dikkat etme tüm biliĢsel süreçler açısından
(algılama,hatırlama,problem çözme, öğrenme gibi) önemli bir etmendir. Var olan ilgi ve
enerjiyi,bir noktaya yöneltmek ve odak noktası saymaktır.

Dikkati uyaran etmenler ikiye ayrılır:

 DıĢ etmenler; parlaklık, yüksek bir ses, tekrarlanan uyarıcılar,
 Ġç etmenler; bireylerin kendine özgü ilgi ve gereksinimleridir.
Örneğinacıkanbirininyemek kokusunu fark etmesi gibi.

Okulöncesi dönemde çocukların seçicilikleri ve dikkat süreleri azdır.Bu nedenle
öğrenmeleri gereken kavram, nesne, Ģema gibi bilgiler;resimli, renkli, eğlenceli vedüzeyelerine
uygun oyuncak ve etkinlik seçimiyleverilebilir.

1.2.5.Kavram OluĢturma

Kavram ortak özelliklere sahip birbirine benzeyen nesneleri yada olayları bir araya
getirerek bir ad altına toplamaktır. Kavram;ağaç, kedi, iyilik, güzellik gibi bir nesne ya da bir
sembol olabilir. Kavramlar tek tek somut nesnelere iĢaret edebiliyorsa (ağaçtır,kedidir vb.)
somuttur; bir değeri dile getiriyorsa (erdem, ahlak, iyilik vb.)soyuttur.

Ġnsanlar kavramı uygun özelliğe sahip tüm nesneler için kullanır. Örneğin "küçük"
sözcüğü çocuğun annesi tarafından "küçük ev", "küçük oda", "küçük kutu", "küçük bebek" vb.
için kullanılır. Bu durum çocuğun aklını önceleri karıĢtırır. Birbirinden farklı Ģeylerinadının
"küçük" olmasınıanlayamazancak kelime, yeterince çeĢitli nesneler için ve yeterli sıklıkta
kullanıldığında çocuk, "küçük" sözcüğünün sadece küçüklük özelliği ile ilgili olduğunu anlar.

9