Page 19 - Duygusal Gelisim

Heyecanın günlük yaĢamdaki yeri çok önemlidir. Ġlk kez araba kullanma, yeni bir
grubun içine katılma, yeni bir iĢe baĢlama gibi durumlarda herkeste belli oranda heyecan
meydana gelir. Bu heyecan belli bir seviyede olduğu sürece kiĢiyi daha dikkatli olmaya sevk
eder, yapılan iĢten zevk alınmasını sağlar. Sanatla uğraĢanlar, sosyal açıdan baĢarılı olanlar
daha heyecanlı ve giriĢken yapıda kiĢilerdir. Her insanda aynı oranda heyecan görülmez.
KiĢilerin heyecanını davranıĢlarına bakarak anlayabiliriz. Bazılarında ise heyecan dıĢarıdan
belli olmaz.

Heyecan durumunda kalbin hızlanması ya da yavaĢlaması, damarların büzülmesi ve
daralması, soluk alıp vermede değiĢimler oluĢur. Sindirim sisteminde mide ve bağırsaklarda
hareketler yavaĢlar, tükürük salgılaması durur, terleme meydana gelir. Kanın içinde
alyuvarlar veya akyuvarlar artıĢ gösterir. Karaciğer daha fazla kan Ģekeri çıkarır, Ģiddetli
derecede korku, saçlarda renk değiĢimi gibi etkiler meydana gelebilir. Kaslarda titreme,
ürperme, tüylerin diken diken olması gibi dıĢ etkiler meydana gelir. Zihinsel görevlerde aynı
fiziksel görevler gibi uyarılır veya çöküntüye girer. Zihin etkinliği artabildiği gibi felce
uğrayabilir. Bazı durumlarda sadece düĢüncede ağırlaĢma ve durgunluk izlenebilir. GörünüĢ
itibarıyla da insanlar heyecanlandıkları zaman daha ilginç bir hal alırlar.

Fazla heyecan hata yapmaya ve psikolojik sorunlara neden olur. KiĢinin davranıĢlarını
kontrol etmesine engel olacak heyecan derecesi hata yapmayı kolaylaĢtırır. Bunun yanında
fazla heyecan bazı psikolojik sorunlara neden olabilir. Bunlar asansör ve yükseklik fobisi,
sosyal fobi, panik atak, kekemelik gibi konuĢma bozuklukları, dikkat eksikliği gibi
sorunlardır.

 Refleks

Bebekler doğduklarında büyük refleks kapasitesine sahiptir ve verdikleri tepkilerin
çoğu reflekslerden oluĢmaktadır. YaĢamlarını sürdürebilmeleri ve olgunlaĢma sürecinin
devam edebilmesi için bu refleksler oldukça önemli bir yere sahiptir. Bu reflekslerin bazıları
bebeğin yaĢamı için gerekli olanlardır ki bunlar temel reflekslerdir. Nefes alma, emme,
yutkunma, öğürme, esneme, göz kırpma, yakalama bunlar arasında sayılabilir.

 Haz ve Elem

KarĢılaĢılan durumlar ne derece ihtiyaçları karĢılarsa o ölçüde mutluluk ve rahatlık
verir. Buna haz denir. Ġnsanlar, duyguları tatmin edilmediği zaman gerginlik ve mutsuzluk
duyarlar. Buna da elem denir.

Bebeğin, genel davranıĢlarına bakarak haz içinde mi yoksa elem içinde mi olduğu
anlaĢılabilir. Bebek büyüdükçe hem duygusal davranıĢlarının türü hem de nedenleri belli
olmaya baĢlar. Böylece, genel olarak görülen haz ve elem yönündeki duygular, ileri yaĢlara
doğru özelleĢmeye baĢlar.

15