Page 13 - Fiziksel Gelisim

“Kum saati modeli”, motor geliĢim sürecini anlamak için kum saatinin sembol olarak
kullanıldığı bir yaklaĢımdır. Bu modeli anlamak için bir kum saatini düĢünmek ve kum
saatinin içine yaĢam maddesi yerleĢtirmek gerekir. Bu yaĢam maddesi “kum”dur. ġekil
1.3‟de görüldüğü gibi kum, kum saatine biri kalıtım ĢiĢesi, diğeri ise çevresel ĢiĢe olmak
üzere iki ayrı ĢiĢeden içeri girer. Kalıtsal ĢiĢenin bir kapağı vardır. Genetik düzenin
baĢlangıcında belirlenmiĢtir ve ĢiĢedeki kum miktarı sabittir. Fakat çevresel ĢiĢenin kapağı
yoktur. Buradan kum saatine ve ĢiĢeye dıĢarıdan kum ilave edilir. Ġki kum tulumbası hem
çevre hem de kalıtımın geliĢim sürecini etkilediğini belirtir. Kum her iki ĢiĢeden kum saatine
girdiği için her ikisinin de nispi etkilerini tartıĢmak anlamsızdır. Kum saatinin gerçekte
kalıtsal ya da çevresel kum ile dolup dolmadığı önemli değildir. Önemli olan kumun kum
saatine bir Ģekilde girdiği ve bu yaĢam maddesinin hem kalıtım hem de çevrenin bir ürünü
olduğudur.

Kum saati bir noktada ters döner. Bu durumun zamanlaması oldukça değiĢkendir. Bu
durum fiziksel ve mekanik faktörlerden ziyade sosyal ve kültürel faktörlere dayalıdır. Birçok
birey için kum saati ters çevrilir ve kum yirmili yaĢların ilk yıllarında ve ikinci on yıl
boyunca boĢalmaya baĢlar. Bu birçok bireyin iĢ yaĢamına atıldığı, aile sorumluluğunu
üstlendiği, taksitler ödediği dönemdir. Zaman, çocukluk ve ergenlik dönemi boyunca
uzmanlaĢılmıĢ becerileri korumayı ve yeni hareket becerileri ile uğraĢma olanağını sınırlar.

1.4.1. Refleksif Hareketler Dönemi ( 0-1 YaĢ)

Bu dönem doğum öncesi ve doğumdan sonraki bir yıllık süreyi kapsar. Vücudun
çeĢitli dıĢ uyaranlara gösterdiği istem dıĢı tepkilerdir. Yeni doğan çocuğun davranıĢları
omurilik ve orta beyin merkezlerinden idare edilmektedir. Ortaya çıkan refleksif hareketler
ilk motor tepkiler ve ilk bilgi edinme kaynaklarıdır. Bir refleks, bir uyaran türüne özel
otomatik bir tepki oluĢturur. Birçok refleks zamanla kaybolur ya da istemli hareketlerle
bütünleĢir.

Refleks hareketler dönemi, birbirini takip eden bilgi toplama evresi ve bilgi çözme
evresi olarak iki aĢamaya ayrılmaktadır.

 Bilgi toplama evresi; doğum öncesi dönemden baĢlayarak bebekliğin
dördüncü ayına kadar sürer. Bebek hareketler yolu ile bilgileri toplar.
 Bilgi çözme evresi; bebeklik döneminin yaklaĢık dördüncü ayında baĢlar ve
refleksler giderek yasaklanır. Oturma, emekleme, sıralama, yakalama, bırakma
gibi istemli hareketler ortaya çıkar

Gallahue, yeni doğanın sahip olduğu refleksleri birincil (ilkel) refleksler ve duruĢa
iliĢkin refleksler olmak üzere iki grup hâlinde sınıflandırmıĢtır.

9