Page 44 - orada_bir_koy_var_uzakta
P. 44

EVRENDEKİ MAHALLEMİZ                                                                                                                                                           Dünya’dan çıplak göz  le

                                                                                                                                                                                                                 gökyüzüne baktığımızda Merkür,
                                                                                                                                                                                                                 Venüs, Mars, Jüp ter ve Satürn’ü
                                                                                                                                                                                                                 göreb l r z. Fakat Uranüs ve
                                     GÜNEŞ SİSTEMİ                                                                                                                                                               Neptün’ü çıplak göz  le göremey z.
                                                                                                                                                                                                                 Bu gezegenler  göreb lmek  ç n
                                                                                                                                                                                                                 teleskoba  ht yacımız var.


         Evrendek  mahallem z olan Güneş S stem , m lyarlarca                          Sinan Koçak                                                             HALKALI GEZEGEN
         galaks den b r nde, SAMANYOLU GALAKSİSİNDE yer alır.
         Güneş S stem   ç nde; Güneş, gezegenler, gezegenler n uyduları,                                                                                       SATÜRN
         astero tler, kuyruklu yıldızlar g b  gök c s mler  bulunur.                                                                                           Güneş s stem n n en büyük  k nc  gezegen  olan
                                                                                                                                                               halkalı gezegen Satürn’ün  ç ne 700 Dünya sığab l r.
         Bu gezegenler  Güneş’e olan uzaklıklarına göre sıralayalım:
         Merkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüp ter, Satürn, Uranüs ve Neptün.                                                                                        Güneş s stem nde sadece Satürn’ün değ l Jüp ter,
                                                                                                                                                               Uranüs ve Neptün’ün de halkaları vardır. Satürn’ün
         ŞİMDİ BİRLİKTE BİR YOLCULUĞA ÇIKALIM VE                                                                                                               halkalarının çoğunluğu buzlardan ve kaya
                                                                                                                                                               parçalarından oluşur.
         DÜNYA’NIN KOMŞULARINI DAHA YAKINDAN TANIYALIM.
                                                                                                                                                                   82 uydusu vardır.
                                                                                                                                                                   En büyük uydusu T tan’dır.

                                                                                      EVRENDEKİ EVİMİZ
                                                                                      DÜNYA

                                                                                      Evrendek  ev m z Dünya, Güneş’e uzaklık
                                                                                      bakımından üçüncü sırada yer alır. Evrende
                                                                                      yaşamın olduğunu b ld ğ m z tek gezegen
                                                                                      Dünya’dır.
                                                                                      Dünya’nın hem atmosfer , hem de manyet k
                                                                                      alanı b rer koruyucu kalkan görev  görür.
                                                                                      Meteorlar, yüzeye çarpmadan önce
                                                                                      atmosfer m z tarafından parçalanır.                                                                  Güneş’e en yakın olan
                                                                                      Güneş’ten gelen yüklü parçacıklar da                                                                  lk 4 gezegen n yapısı
                                                                                      manyet k alan tarafından hapsed l r.                                                                 çoğunlukla kayalıktır.
                                                                                          Ay, Dünya’nın tek                                                                                Bu gezegenlere                         EN UZAK GEZEGEN
                                                                                          doğal uydusudur.                                                                                 karasal gezegen de                       NEPTÜN

                                                                 EN HIZLI GEZEGEN                                                                                                          den l r. D ğer 4
                                                                                                                                                                                           gezegen  se gaz                      Güneş’e en uzak gezegen
                                                                                                                                                                                                                                 Neptün’dür. 1846 yılında
                                                                 MERKÜR                                                                                                                    yapıdadır ve karasal                keşfed lm şt r. Neptün, Güneş
                                                                 Merkür, Güneş’e en yakın ve Güneş s stem m z n                              GEZEGENLERİN EN BÜYÜĞÜ                        gezegenlerden daha                 s stem nde en hızlı rüzgârlara
                                                                 en küçük gezegen d r. Atmosfer  neredeyse yok                                                                             büyüktürler.                         sah pt r. Dünyamızdak  en
                                                                 denecek kadar azdır. Merkür, gündüzler  çok sıcak                                                                                                            hızlı rüzgârlar saatte ortalama
                                                                 (425  C), geceler   se çok soğuktur (-172  C).                                    JÜPİTER                                                                         400 k lometre hıza
                                                                      o
                                                                                                 o
                                                                 Dünya’nın uydusu Ay’dan çap olarak b raz daha                                 Güneş s stem m z n en büyük                                                     ulaşab l rken, Neptün’de esen
                                                                 büyüktür. Güneş s stem m zdek  en hızlı                                     gezegen  Jüp ter’d r. Hatta o kadar                                                 rüzgârlar saatte 2000
                                                                 gezegend r. Güneş etrafındak  b r turunu ortalama                           büyüktür k  b r tane Jüp ter’e 1000                                                 k lometre hıza ulaşab l r.
                                                                 88 Dünya gününde tamamlar.                                                       tane Dünya sığab l r.
                                                                 Eğer Merkür’de yaşıyor olsaydınız,                                          Jüp ter gaz dev  b r gezegend r ve
                                                                 Güneş’  Dünya’dan gördüğünüzden                                              Dünya benzer  b r yüzeye sah p
                                                                 3 kat daha büyük göreb l rd n z.                                                     değ ld r.                                                                  B l nen 14 uydusu vardır.
         YAŞAM KAYNAĞIMIZ                                                                                                                                                                                                     Neptün’ün en büyük uydusu olan
                                                                                                                                                                                                                              Tr ton’un  lg nç b r özell ğ  vardır.
                                                                                                                                                   92 uydusu vardır.                                                             Tr ton, Güneş s stem nde
         GÜNEŞ                                                                                                                                En meşhur uyduları, 1910 yılında                                                 gezegen n n ters  yönünde b r
                                                                                                                                              İtalyan astronom Gal leo Gal le                                                  yörüngeye sah p tek uydudur.
         Güneş b r yıldızdır ve yıldızlar                                                                                                        tarafından keşfed len ve
         gezegenlerden çok büyüktür.                                                                                                          Gal leo uyduları olarak b l nen
         Yıldızlar, devasa b r plazma (aşırı    DÜNYA’NIN İKİZ KARDEŞİ                                    KIZIL GEZEGEN                          Io, Europa, Ganymede
         ısınmış gaz) küres d r.                                                                              MARS                                  ve Call sto’dur.
         Güneş’ n yüzey sıcaklığı ortalama      VENÜS                                        Mars’ın yüzey  dem r oks tle kaplı              Ganymede, Merkür gezegen nden
                                                                                                                                               büyük çapıyla Güneş s stem
         5500 derece, merkez  sıcaklığı         Venüs, boyut ve yoğunluk bakımından          olduğundan Kızıl Gezegen olarak                    ç ndek  en büyük uydudur.
                                                Dünya’ya benzer olduğu  ç n ona Dünya’nın
         ortalama                                k z kardeş  de der z. Çok kalın b r atmosfere   adlandırılır. Mars, neredeyse Dünya’nın
                                                                                               yarısı kadar büyüklüğe sah pt r.
         15 m lyon dereced r.                   sah pt r. Bu kalın atmosfer ısıyı hapseder.   Mars’ın kütle çek m kuvvet  Dünya’ya                                                         TELESKOP İLE KEŞFEDİLEN İLK GEZEGEN
         Güneş, Güneş S stem ’n n toplam        Merkür, Güneş’e en yakın gezegen olmasına   göre daha zayıftır. Bu yüzden Mars’ta
         kütles n n %99,8’ n                    rağmen Venüs kalın atmosfer yle ısıyı            Dünya’ya göre daha yükseğe                                                                URANÜS
         tek başına oluşturur.                  hapsett ğ   ç n yüzey sıcaklığı bakımından en               zıplayab l rs n.                                                               Uranüs, 1781 yılında teleskop yardımıyla W ll am Herschel
                                                sıcak gezegend r. Geceler  gökyüzüne        Çok  nce b r atmosfer  vardır ve bu
         Güneş, yaşadığımız gezegen             baktığınızda Ay’dan sonra göreceğ n z en         atmosfer n büyük çoğunluğu                                                                tarafından keşfed lm şt r. Güneş s stem ndek  en büyük
                                                                                                                                                                                           üçüncü gezegend r. Güneş’e en uzak gezegen Neptün
         Dünya’dan o kadar büyüktür k           parlak gökc sm  Venüs’tür.                          karbond oks t  le kaplıdır.                                                            olmasına rağmen Uranüs, Güneş s stem n n en soğuk
         1 tane Güneş’ n  ç ne 1 m lyon tane    Çok esk  zamanlarda  nsanlar Venüs’ü yıldız   Karasal gezegenlerdek  en yüksek                                                             gezegen d r. D ğer gezegenler b r topaç g b  kend   eksen
         Dünya sığab l r. Fakat buna rağmen     zannetm ş ve ona Akşam Yıldızı, Sabah Yıldızı   dağ olan Olympus Mons, Mars                                                                etrafında dönerler. Uranüs  se 98 derecel k eksen eğ kl ğ ne
         Güneş en büyük yıldız değ ld r.        ya da Çoban Yıldızı adını verm şt r. Güneş                üzer nde bulunur.                                                                sah p olduğundan Güneş’ n etrafında yuvarlanarak döner.
         Güneş’ten daha büyük yıldızlar da      s stem nde Merkür ve Venüs’ün uydusu yoktur.                                                                                                    B l nen 27 uydusu vardır.
        42 42 vardır.                                                                            B l nen 2 uydusu vardır.
   39   40   41   42   43   44   45   46   47   48   49