Page 28 - Toplumsal Gelisim

Bu hızlı nüfus azalması ise, toplumsal dağınıklık, aktif nüfus sayısında azalma, iş
bölümünün sağlanamayışı gibi olumsuz toplumsal değişmeleri beraberinde getirebilir.
Kitlesel göçler; kültürel yayılma ve bazen savaşlar yoluyla diğer toplumların bölgelerinin
istila edilmesi şeklinde toplumsal değişmelere neden olmuştur. Nüfusun çalışma çağında,
nitelikli ve üretken olup olmaması da toplumsal değişmeyi etkiler. Çalışma çağındaki nüfus
aktif nüfus adını alır ve 14–64 yaş arasındaki nüfustur. Çalışma çağındaki nüfusun tümünün
aktif nüfus olması, toplum açısından en ideal durumdur.

Nüfusun eğitim durumu da toplumsal değişme üzerinde etkilidir. Eğitim ülkelerin
gelişmesi için gereklidir. İnsan gücünü yetiştirme, geliştirme ve eğitme açısından önemlidir.
Nüfus miktarı, kişi başına düşen ulusal gelir payını etkiler. Nüfus artışını kontrol edemeyen
ülkelerde refahın ve fırsatların dağılımında dengesizlikler ortaya çıkar. Toplumsal değişmeyi
istenilen doğrultuda gerçekleştirmek için nüfusun planlanması gereklidir.

2.3.5. Ekonomi

Ekonomik gelişmeler; aile, eğitim, hukuk, ahlak gibi toplumsal kurumları etkiler ve
değiştirir. Ekonomi toplumsal yapıyla karşılıklı etkileşim içindedir. İnsanlar mallar ve
hizmetler aracılığıyla yaşayabilmeleri için gerekli ihtiyaçları karşılarken bunları karşılama
biçimi ve miktarına göre toplumsal statü de elde ederler. Ayrıca bir ülkede ekonomik alt yapı
hukuk, eğitim, din, ahlak vb. unsurları da etkiler.

Ekonomik kaynakların azlığı ya da çokluğu gelir dağılımının adaletli olması, gelişmiş
bir üretim biçiminin varlığı, yatırımlara ayrılan milli gelir gibi ölçütler, ekonominin genel
özelliklerini gösterir. Bunlar toplumu oluşturan insanların ve grupların yaşam biçimini
etkiler. Ekonomik koşullar uygunsa toplumsal değişme daha hızlı olur. Endüstrileşmeyle
birlikte insanların yaşam biçimi ve yaptıkları işler farklılaşır. İnsanlar arasındaki ilişkiler
ekonomik faktörler tarafından belirlenmiş ve ikincil ilişkiler egemen olmuştur. Örneğin; II.
Dünya Savaşı döneminde yaşanan kıtlık sırasında Türkiye’de gıda maddelerinin ancak karne
ile temin edilmesi…

Fotoğraf.2.5: Ekonomik kaynakların azlığının yaşam biçimini değiştirmesi
2.3.6. Kitle İletişim Araçları

Kitap, gazete, dergi gibi yazılı ve radyo, televizyon, video, bilgisayar gibi elektronik
araçlardır. Bu araçlar toplumun tümünü hedeflemesi nedeniyle kitle iletişim araçları adını
alır.
24