Page 11 - Toplumsal Gelisim

 Toplumsal tabakalaşma

Toplumsal tabakalaşma, en genel anlamıyla birey ve grupların belirli özelliklerine
göre toplum içinde aşağı ve yukarı konumlara sahip olarak anlaşılmaları,
derecelendirilmeleri demektir. Toplumsal tabakalaşma, insanlar arasındaki eğitim, kültür,
ekonomi, din, meslekler vb. eşitsizliklerden kaynaklanır. Örneğin; tarıma dayalı bir
toplumda toplumsal yapının üst bölümünde yer alan bazı meslek ya da gruplar (toprak sahibi
ve ağalar) sanayileşmiş bir toplumda toplumun aşağı tabakalarında yer alır. Tabakalaşma,
toplumsal yapının temel ögelerinden biridir.

1.3.Toplumsal İlişki İle İlgili Temel Kavramlar

 Toplamsal statü ve roller: Bireyin toplum içindeki konumuna toplumsal
statü denir. Kişiler diğer bireylerle ilişkilerini nasıl düzenleyeceklerini bu konuma
göre belirlerler. Her statünün arkasında onu diğer statülerden ayıran inanç ve
istekleri vardır. Kişiler bunlar etrafında örgütlenmiştir. Örneğin; “çocuklu” bir
statüdür. Statüler, toplumsal sistemin parçalarıdır. Toplumsal sistemi kişiler değil, bu
kişilerin statüleri meydana getirir. Bu nedenle toplumsal yapının en küçük birimleri
statülerdir. Hak ve yükümlülüklerin toplamı olan statüler, insanların kurallara uygun
davranması işlevini yerine getirir. Kişiler ilişkilerinde statülerini göz önünde
bulundururlar. Toplumsal statüler elde ediliş şekillerine göre;

• Verilmiş statüler: Kişinin hiç çaba sarf etmeden elde ettiği, doğuştan
getirdiği özelliklere verilmiş statülerdir. Örneğin; bir aile içindeki kız ve
erkek çocukların statüleri verilmiş statüdür. Çünkü çocuklar bunu elde
etmek için hiçbir şey yapmamışlardır.

Fotoğraf.1.4: Çocukların doğuştan getirdikleri cinsiyet özelliklerinin verilmiş statülerden
olması
• Kazanılmış statüler: Kişinin kendi iradesi ve yeteneğiyle elde ettiği
statülerdir. Örneğin; bir çocuğun okuldaki konumu kazanılmış statüdür.

7