Page 10 - Toplumsal Gelisim

 Nüfus

Nüfusun toplumsal yapının bir ögesi olması nedeniyle demografi(nüfus bilimi) ve
sosyoloji arasında ilişki vardır. Ülkede yaşayan insanların nüfusunun az ya da çok olması
toplumların yaşama tarzına etki etmektedir. Örneğin nüfusun az olması gelişmiş toplumlar
için avantajlı bir durum değildir. Çünkü nüfusun fazla olması toplumun her yönde güçlü ve
canlı olmasını sağlamaktadır.

Az gelişmiş toplumlarda ise nüfusun fazla olması beraberinde çeşitli sorunlar
getirebilmektedir. Kişi başına düşen milli gelir azalmaktadır. Nüfusun toprak üzerindeki
dağılımı toplumsal yapıyı etkilemektedir. Nüfusun nitelikli olması da toplumsal yapıyı
etkiler. Çeşitli konularda uzmanlaşmış, kaliteli bir nüfusa sahip olan toplumların ekonomik
olanakları fazla, toplumsal sorun ve bunalımları azdır.

Fotoğraf 1.3: Nüfusun toplumsal yapının bir öğesi olması

 Toplumsal ilişkiler

Toplumda bireylerin ortaklaşa maddi ve manevi etkinliklerde bulunmaları sonucu
oluşan bağların tümü toplumsal ilişki adını alır. Bu ilişkiler olmasaydı toplumsal yapıdan
bahsedilemezdi. Çünkü toplumsal yapının ögelerini oluşturan statüler ve normlar toplumsal
ilişkilerin kurulmasını sağlayan etkileşimler sonucu oluşur. Bu etkileşimler toplumsal
kurallar, statüler, örf ve adetleri meydana getirir. Sonuç olarak etkileşimler yoluyla kurulan
toplumsal ilişkiler toplumsal yapıyı biçimlendirir. Zorunlu ve kaçınılmaz olan toplumsal
ilişkiler, her toplumun ekonomik, kültürel ve siyasal gelişmişlik düzeyine göre farklı
özellikler gösterir.

 Kültür

Kültür, toplumların geçmişten bugüne, kendilerinin de katkıda bulunup gelecek
kuşaklara aktardıkları maddi ve manevi mirasın tümüdür. Örneğin; binalar, yollar, köprüler,
giyeceklerimiz birer maddî kültür ögesidir. Yasalar, değer yargıları, gelenek ve görenekler
ise birer manevî kültür ögesidir. Her toplumun kendine özgü bir kültürü vardır. Her kültür
bir toplumu temsil eder. Kültür sadece toplumun maddi ve manevi değerlerini değil aynı
zamanda getirdiği kurallarla insanlar, gruplar ve kurumlar arası ilişkileri de düzenler.
Toplumun tüm ögeleri kültürleri birbirine bağlar ve şekillendirir.

6