Avrupa Birliği politikalarına destek sağlayacak önemli alanlarda, belirli süreler için  belirli alanları kapsayacak şekilde AB üye ülkeleri ve aday ülkeler arasında işbirliğini teşvik etmek üzere çeşitli Birlik Programları uygulanmaktadır.

Birlik Programları, Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi´nin onayı ile yürürlüğe girmekte ve programa ilişkin teklif çağrılarını (ihale) yayımlayan ilgili Komisyon Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. Programların bütçesi ise katılımcı ülkeler tarafından yapılan ödemeler ve AB bütçesinden sağlanan tahsis ile oluşturulmaktadır. 

 Birlik Programlarının amacı, 28 ülkeden oluşan AB´nin, ekonomik ve sosyal birliğini hedefleyen çeşitli alanlarda işbirliğini teşvik etmek ve ilgili alanlardaki uygulamaları yakınlaştırmaktır. Üye ülkelerin hepsi için zorunlu olan bu Birlik Programlarının önemli bir bölümü aday ülkeler ve Balkan Ülkeleri gibi AB´nin yakın olduğu ülkelere de açık bulunmaktadır.

Türkiye aday ülke sıfatı ile 26 Şubat 2002 tarihinde imzalanan "Türkiye Cumhuriyeti ile Avrupa Topluluğu Arasında Türkiye´nin Topluluk Programlarına Katılmasının Genel İlkeleri Hakkında Çerçeve Anlaşma" ile Programlara katılmaya başlamıştır. 

Programların önemli bir bölümü için başvurular doğrudan Avrupa Komisyonuna gönderilmekte ve değerlendirme bağımsız uzmanlar tarafından yapılmaktadır. Merkezi olmayan bazı programlar için ise katılımcı ülkede bulunan ulusal ajanslar yoluyla başvuru ve değerlendirme yapılmaktadır.

Türkiye’nin katılım sağladığı Birlik Programları

Türkiye 2007-2013 yılları arasında 9 Birlik Programına katılım sağlamıştır. 2014-2020 döneminde ise uygulanmakta olan Programlardan yedisine ülkemizin katılımına karar verilmiştir.

Hayat Boyu Öğrenme Programı (LLP) genel ve mesleki eğitimin yanı sıra eğitimle ilgili tüm alt program ve faaliyetleri bütüncül bir yaklaşımla tek bir programda toplamıştır. Hayat Boyu Öğrenme Programı´nın genel amacı, hayat boyu öğrenme yoluyla Birliği ileri bir bilgi toplumu haline getirmek, daha çok ve daha iyi iş imkânı yaratmak, sosyal bütünlüğü geliştirmek, çevrenin gelecek kuşaklar için daha iyi korunmasını sağlamak ve Birlik içindeki eğitim ve öğretim sistemleri arasında karşılıklı değişim, işbirliği ve hareketliliği güçlendirmek olarak tanımlanmıştır.

Gençlik Programı Avrupa Komisyonu tarafından gençler için uygulamaya konmuş bir programdır. Bu program

Avrupalı gençlerin aktif vatandaşlık, dayanışma ve hoşgörü duygularının gelişmesini ve onların AB´nin geleceğinin şekillenmesinde rol almalarını sağlamayı amaçlamıştır. Gençlik Programı AB sınırları içinde ve arasında hareketliliği, yaygın eğitimi, kültürlerarası diyaloğu desteklemekte ve sosyal, eğitimsel ve kültürel geçmişlerine bakmaksızın bütün gençlerin istihdam edilebilirliklerinin artırılmasını teşvik etmiştir.

 Hayat boyu öğrenme ve gençlik programı altındaki faaliyetler 2014-2020 döneminde Erasmus+ Programı kapsamında desteklenecektir.

 Kültür Programı, Programa katılım sağlayan ülkelerdeki kültür operatörleri arasında işbirliği faaliyetlerinin geliştirilmesi ile Avrupalılar tarafından paylaşılan ve ortak kültür mirasına dayanan kültürel alanı iyileştirmek üzere, Avrupa vatandaşlığı kavramının oluşmasını teşvik etmek amacıyla geliştirilmiştir. Kültür programı altındaki faaliyet 2014-2020 döneminde Yaratıcı Avrupa programı kapsamında desteklenecektir.

Araştırma ve Teknolojik Gelişme Alanında Yedinci Çerçeve Programının temel amacı, sosyal ve ekonomik kalkınma sağlamak üzere bilimsel ve teknolojik araştırma kapasitesini arttırmak olarak tanımlanmıştır. 7. Çerçeve programı altındaki faaliyetler 2014-2020 döneminde Horizon 2020 programı kapsamında desteklenecektir.

Avrupa Birliği’nin Rekabet Edebilirlik ve Yenilik Çerçeve Programı (CIP) küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin (KOBİ’lerin) inovasyon faaliyetlerini desteklemiş, finansman kaynaklarına erişim olanaklarını iyileştirmiş ve bölgesel bazda iş destek hizmetleri sunmuştur. Program, bilgi ve iletişim teknolojilerinin (BİT) genele daha iyi şekilde yayılmasını ve kullanılmasını teşvik etmiş ve bilgi toplumunun gelişimine yardımcı olmuştur. Program ayrıca, yenilenebilir enerji kaynaklarının daha fazla kullanımını ve enerji verimliliğini de teşvik etmiştir. Bu program altındaki faaliyetler 2014-2020 döneminde COSME programı kapsamında desteklenecektir.

Progress Programı İstihdam, Sosyal İçerme ve Sosyal Koruma, Çalışma Şartları, Ayrımcılıkla Mücadele ve Cinsiyet Eşitliği politika alanlarında gelişmeyi ve koordinasyonu desteklemek amacıyla oluşturulmuş bir programdır. Bu program altındaki faaliyetler 2014-2020 döneminde İstihdam ve Sosyal Yenilik programı kapsamında desteklenecektir.

Fiscalis ve Gümrük Programları ise sırasıyla mali konular ve gümrük işlemlerinde eşleştirme ve eğitim faaliyetlerinin yürütüldüğü proje bazlı olmayan programlardır. Bunlar, 2014-2020 döneminde aynı isim altında devam edeceklerdir.

Ülkemiz Avrupa Kültür Başkentleri Eylemine katılmaktadır. Bu kapsamda 2010 yılında İstanbul, Avrupa Kültür Başkenti ilan edilmiş ve yıl boyunca çeşitli etkinlikler düzenlenmiştir. Bu eylem 2014-2020 döneminde Yaratıcı Avrupa programı kapsamında yürütülecektir.

Ülkemizin programlara iştiraki, bu kaynağı vatandaşlarımız için erişilebilir kılmıştır. Öğrenim dünyasından iş dünyasına, kültürel aktörlerden sosyal aktörlere kadar geniş bir yelpazede vatandaşlarımıza sunulan bu kaynağın etkin kullanımının, ülkemizin kalkınmasına ve AB düzeyinde yaşam standardına yaklaşmasına yönelik olumlu katkıları olmaktadır. Vatandaşlarımızın bu kaynaktan mümkün olan en üst seviyede yararlanabilmesi için oluşturulan koordinasyon sisteminin başında Avrupa Birliği Bakanlığı yer almakta, program bazında koordinasyon ise ulusal koordinatör kurumlar tarafından yerine getirilmektedir.