Türkiye'de İşaret Dilinin Gelişimi

Türkiye’de gelişmiş bir işaret dilinin kullanımı 15. Yüzyıla Osmanlı devletine kadar gitmektedir. Bu işaret dilinin tarihi bilinen bütün işaret dillerinden daha eskidir. Ama Osmanlı devletinde kullanılan bu işaret dilinin özellikleri hakkında fazla bilgi ve belge yoktur. O zamanlar bu dili konuşan sağırların kültürü ve günlük yaşantısı hakkında bilgiler de çok azdır. Bazı kaynaklar (Gök 1939, 1958; Koçu ve diğerleri 1959; Ergin, 1966; Özcan, 1994; Miles 2000; Dikici, 2006) “Dilsizler” olarak bilinen sağırlara Osmanlı devletinde bazı görevler verildiğini ve Sağırların bu görevleri yaparlarken iş birliği içinde sistemli bir işaret dili geliştirdiklerini belirtmektedir. Sağırlar konuşulanları duymadıkları için özellikle gizli olması gereken işlerde görevlendirilmişlerdir. Osmanlı sarayında gelişmiş bir işaret dilinin yaygın olarak kullanıldığı pek çok tarihi kaynakta vardır. Osmanlı devletinde kullanılan işaret dili ile bu gün kullanılan Türk İşaret Dili (TİD) arasında tarihi bir bağ olduğu şimdilik bilinmemektedir.

Türkiye’deki ilk sağırlar okulu II. Abdülhamit döneminde Avusturyalı Merdi Grati tarafından1891 yılında Sultanahmet Ticaret Mektebinde açılmıştır. Bu okul 1913 yılında kapanmıştır. Daha sonra Fuat Bey öncülüğünde 1920 yılında İzmir’de bir Sağırlar Okulu kurulmuştur. Bu okullar ilkokul olup İşaret dilinde eğitim vermiştir. Cumhuriyet döneminde 1940 yılında İstanbul’da kendisi de sağır olan Süleyman Gök sağırlarla birlikte körlere de eğitim veren bir okul kurmuştur. Bu okul Türkçe sözel ve işaret dilinde iki dilli bir eğitim vermiştir. 1958 yılına gelindiğinde Türkiye’de İstanbul, Ankara, İzmir ve Diyarbakır’da Sağırlar okulları açılmıştır. Ancak 1953 yılında Sağırlar okullarında işaret dili yasaklanmış, eğitimde “sözel yöntem” politikası kabul edilmiştir. Okullarda işaret dilini kullanan öğrenciler uyarılmıştır.. Bu politika 52 yıl devam etmiştir. 2005 yılında çıkarılan” 5378 sayılı Özürlüler kanunu” nun 15. maddesi gereğince Türk İşaret Dili sisteminin oluşturulması ve bu konuda yasal düzenleme yapılması hükmü getirilmiştir. Resmi gazetenin 14 Nisan 2006 günlü sayısında “Türk İşaret Dili Sisteminin Oluşturulması ve uygulanmasına Yönelik Usul ve Esasların Belirlenmesine İlişkin Yönetmelik yürürlüğe girmiştir. Türkiye’de ilk defa Türk Dil Kurumu 7-8 Haziran 2007 tarihinde “Birinci Türk İşaret Dili Çalıştayı” düzenlemiştir.

Bizden Haberdar Ol

Bizden haberdar olmak için mail listemize kayıt olun