Page 3 - dogalafet

Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü

Doğal Afetlerin Psikolojik Etkileri

Günümüzde dünya genelinde farklı yerlerde farklı şekillerde doğal ya da

insan kaynaklı felaketler yaşanmış ve gelecekte de yaşanmaya devam ede-

cektir. Meydana gelebilecek afetlerden dolayı oluşabilecek can ve mal kayıp-
larını, hasarları ve afet sonrası yaşanabilecek travmaları en az düzeye indir-

gemek için önleyici ve koruyucu bir takım tedbirler alınarak bu tür olaylarla

mücadele edilmeye çalışılmaktadır (Cin, 2010). Bireyin var oluşunu, doğrudan

ya da dolaylı yönden tehdit eden, yaşam alışkanlıklarını bozan, beklenmedik
bir anda gerçekleşen ve korku veren her deneyim bir travma olarak tanımlan-

maktadır (Briere ve Elliott, 2000; Coddington, 1972).

Doğal afete maruz kalan kişilerin, yaşadığı olayları istemsiz bir şekilde

tekrar tekrar hatırlaması, bu konu ile ilgili konuşmaktan kaçınması, tepkisel
davranması, konsantrasyon bozukluğu olması ve duygusal dengesinin bozul-

ması travma sonrasıstres bozukluğunun en önemli belirtileridir (APA, 2013).

Doğal afet sonucu travma yaşayan herkes, kişisel farklılık nedeniyle aynı

duygulanım ve tepkileri göstermeyebilir. Ayrıca, doğal afete maruz kalan bi-
reylerin doğal afete yükledikleri anlam da afet sonrası gelişebilecek travma

yaşantıları üzerinde etkili olabilmektedir. Benzer doğal afete maruz kalan

iki kişiden biri travma yaşayabilirken, bir diğeri psikolojik bir hasar almadan

olayı atlatabilir (Özçetin, Maraş, Ataoğlu ve İçmeli, 2008; Bland, O’Leary, Fa-
rinaro, Jossa ve Travisan, 1997).

Doğal afetin sonrasında kimlerin travma sonrası stres bozukluğu açısın-

dan risk faktörü taşıdığı ve ruh sağlığı hizmetlerine ihtiyacı olduğunu belirle-

mek müdahale bakımından önem taşımaktadır (Rubonis ve Bickman, 1991).

3